Een wijziging van het erfrecht is in de maak en zal een verandering betekenen op navolgende onderdelen:
Het familiepact of de erfovereenkomst : De ouders kunnen samen met hun erfgenamen bindende afspraken maken over de toekomstige erfenis en kan er worden afgeweken van het voorbehouden erfdeel van de kinderen. Het familiepact wordt in de te verwachten wijzing van erfrecht voorgesteld als een belangrijk instrument om geschillen te voorkomen. In het huidige ontwerp is er een tussenkomst van een notaris nodig, moeten alle betrokken partijen het ontwerp van de overeenkomst een maand voor de ondertekening ontvangen en kunnen betrokkenen een privégesprek met de notaris vragen of een beroep doen op een advocaat. Belangrijke aspecten kunnen worden vastgelegd: de overdracht van de ouderlijke woning , de vergoeding voor geleverde diensten, de verdeling tussen roerend en onroerend goed, de onherroepelijke afsluiting en waardering van eerdere schenkingen, enz
De reserve en het beschikbaar deel : De belangrijkste wijziging van de erfwet draaien rond de wettelijke reserve. Bij gezinnen met één kind bedraagt de wettelijke reserve voor de kinderen de helft (en is het beschikbaar deel de helft) . Bij gezinnen met twee kinderen bedraagt de wettelijke reserve twee derde (en is het beschikbaar deel één derde). Bij gezinnen met drie kinderen of meer is die wettelijke reserve drie vierde (en is het beschikbaar deel één vierde). In het nieuwe erfrecht wordt die wettelijke reserve beperkt tot de helft, ongeacht het aantal kinderen. Voor gezinnen met één kind verandert er niets. Ouders met meerdere kinderen kunnen in de toekomst over een groter deel van hun vermogen beslissen, want het zogenoemde beschikbare deel bedraagt dan de helft in plaats van één derde of één vierde.
Ouders onterven : Tot op heden hadden ouders een voorbehouden erfrecht op de nalatenschap van hun kinderloos kind nl. voor beide ouders 1/4de van de nalatenschap van hun kind, hetzij in volle, hetzij in blote eigendom. Deze reserve wordt afgeschaft.
Schenkingen : De waardering van zowel roerende als onroerende goederen zal gebeuren op datum schenking. Daarna wordt die waarde geïndexeerd tot de dag dat de erflater overlijdt. Bij een schenking met een voorbehoud van vruchtgebruik vindt de waardering plaats op het moment dat het vruchtgebruik stopt en de begiftigde de volle eigendom verwerft.
Van inbreng in natura naar inbreng in geld : Onroerende schenkingen dienen niet meer in natura te worden ingebracht maar in tegenwaarde. : in de toekomst zal de afwikkeling van de nalatenschap meer belang worden gehecht aan het erfdeel in waarde en minder aan het erfdeel in natura: Er zullen meer mogelijkheden ontstaan tot uitkoop van een mede-erfgenaam.
Het blijft wachten op de definitieve tekst die mogelijk nog voor het zomerreces wordt goedgekeurd. Waarnemers verwachten dat de wijziging ten laatste in het najaar gekend zal zijn !
Voorlopige commentaar in de huidige stand van de te verwachten wetgeving: De mogelijkheden tot het maken van definitieve erfafspraken via een familiepact kan een verbetering inhouden voor een optimale en zékere vermogensplanning. Anderzijds geldt ook het navolgende: Vermogensplanning gaat niet alleen uit van een fiscale optimalisering maar wordt ook vaak gehanteerd als sanctie tegen de houding van de eigen kinderen (soms terecht en soms onterecht).
